Elon Musk, người được biết đến với vai trò lãnh đạo Tesla, SpaceX, Neuralink và hàng loạt công ty công nghệ. Việc ông được bổ nhiệm đảm nhiệm vai trò là một chính trị gia trong bộ máy điều hành của chính phủ mỹ đã gây ra nhiều tranh cãi. Đây là một cơ quan mới được thành lập dưới chính quyền của Tổng thống Donald Trump nhằm tối ưu hóa hoạt động của chính phủ Mỹ. Musk được ca ngợi là một thiên tài sáng tạo, nhưng liệu ông có thể áp dụng tư duy quản trị của mình vào một bộ máy hành chính vốn cồng kềnh và chậm chạp như Chính phủ Liên bang hay không?
Elon Musk phát biểu tại sự kiện diễu hành nhậm chức Tổng thống trong nhà ở Washington, ngày 20 tháng 1 năm 2025. (Ảnh AP)
DOGE được thành lập vào tháng 11/2024 theo sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Trump, với mục tiêu "tinh giản bộ máy chính phủ, giảm lãng phí, nâng cao hiệu quả hoạt động và ứng dụng công nghệ tiên tiến vào quy trình quản trị công". Theo các nguồn tin từ Nhà Trắng, ý tưởng về DOGE xuất phát từ một cuộc thảo luận giữa Trump và Musk vào tháng 8/2024.
Trong cuộc gặp này, Musk cho rằng chính phủ Mỹ đang vận hành như "một tập đoàn lỗi thời, cồng kềnh và thiếu hiệu quả." Ông khẳng định, nếu các cơ quan liên bang hoạt động giống như Tesla hay SpaceX - tức là ứng dụng AI, tự động hóa và loại bỏ quy trình quan liêu - thì nước Mỹ có thể tiết kiệm hàng nghìn tỷ USD mỗi năm.
Tổng thống Trump nhanh chóng hưởng ứng đề xuất này, dẫn đến việc ký sắc lệnh hành pháp thành lập DOGE. Ông ca ngợi Musk là "một bộ óc xuất chúng, một doanh nhân vĩ đại," đồng thời khẳng định, chính phủ cần một tư duy đổi mới như Musk để có thể vận hành hiệu quả hơn.
Ngay sau khi nhận nhiệm vụ, Musk đưa ra hàng loạt kế hoạch táo bạo nhằm tái cấu trúc bộ máy hành chính liên bang. Một trong những mục tiêu quan trọng của DOGE là cắt giảm chi tiêu chính phủ lên đến 2.000 tỷ USD trong vòng 4 năm bằng cách:
- Loại bỏ các cơ quan kém hiệu quả: DOGE đã công bố danh sách hơn 50 cơ quan liên bang được xem xét giải thể hoặc sáp nhập, trong đó có USAID (Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ), Cơ quan Quản lý Các Dự án Năng lượng Tiên tiến (ARPA-E), và một số bộ phận trong Bộ Giáo dục.
- Giảm biên chế nhân sự: Musk đề xuất tinh giản lực lượng lao động liên bang từ 2,1 triệu xuống dưới 1,5 triệu người thông qua việc khuyến khích nghỉ hưu sớm và thay thế con người bằng hệ thống tự động hóa.
- Ứng dụng AI trong quản lý: DOGE đang thử nghiệm việc sử dụng AI để giám sát các khoản chi tiêu công, phát hiện gian lận và tối ưu hóa quy trình phê duyệt ngân sách. Musk cho biết, hệ thống này sẽ giúp tiết kiệm hàng trăm tỷ USD mỗi năm.
Các kế hoạch này nhanh chóng vấp phải sự phản đối từ các nghị sĩ đảng Dân chủ, những người lo ngại rằng DOGE đang đi quá xa và có thể làm suy yếu các chương trình quan trọng của chính phủ.
Quyết định này đã khiến cộng đồng quốc tế có nhiều phản ứng trái chiều. Thủ tướng Slovakia, Robert Fico, công khai ca ngợi Musk, cho rằng "USAID đã can thiệp quá nhiều vào chính trị nội bộ của các nước khác".
Hiện tại, DOGE vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và nhiều chính sách của Musk chưa mang lại kết quả rõ ràng. Tuy nhiên, có thể thấy, ông đã tạo ra một tiền lệ chưa từng có khi một doanh nhân công nghệ trở thành một trong những nhân vật quyền lực nhất trong bộ máy chính phủ Mỹ.
Dù thành công hay thất bại, Elon Musk đã chứng minh rằng, ông không chỉ là một doanh nhân công nghệ, mà còn là một nhân vật có ảnh hưởng lớn trong chính trường Mỹ.
TH
