Chàng trai 'biến' cà phê Tây Nguyên thành đặc sản Đà Nẵng

Hồ Đức Tiến - CEO của Mayaca cà phê - là một chàng trai trẻ tuổi đam mê sưu tầm cà phê. Quê ở Mang Yang (Gia Lai), ông chủ Mayaca đã mang những hạt cà phê vùng Mang Yang “gieo” vào tâm trí khách hàng Đà Nẵng. Mayaca xây dựng thành công thương hiệu trong rang, cung cấp hạt cà phê, phát triển, phổ biến sản phẩm theo chuỗi giá trị và được công nhận là sản phẩm đặc trưng của TP biển Đà Nẵng.

Mayaca đi từ ngách nhỏ ra thị trường lớn

“Trước đây, họ giấu nghề nên không phải ai cũng đến xưởng rang được. Tôi phải nhờ người quen giới thiệu, đến xem loại máy rang thô sơ rồi tự chế máy rang. Mọi người quanh xóm trêu chọc tôi: Bán cà phê hay là bán than vì sau khi rang cà phê xong người tôi đen như than”, anh Tiến chia sẻ.

 Hồ Đức Tiến - CEO & Founder Mayaca cà phê.

Nhớ vườn cà phê nhà bao nhiêu tuổi thì tuổi Tiến bấy nhiêu. Mùi hương, thăng, trầm của cà phê và quê hương Mang Yang làm nên thời niên của Tiến. Cà phê những năm lên giá bà con có tiền mua xe cộ, xây nhà. Năm 2002, cà phê rớt giá còn 3000 - 4000 VNĐ/kg, bà con bỏ quê, bỏ rẫy về phố.

“Ngày xưa trộm cướp nhiều nên bố mẹ tôi thường gửi ở đại lý cà phê khi năng suất đạt từ 2 tấn trở lên. Có năm đại lý ôm tiền bỏ trốn để lại những gia đình tiền ăn chẳng có, chỉ có rau trong vườn, mượn họ hàng sống qua ngày”, Tiến kể.

Rời cao nguyên về phố biển theo học quản trị kinh doanh, mỗi bài luận, bài tập nhóm chàng trai trẻ đều lấy cây cà phê làm đối tượng nghiên cứu. Năm 2014, Tiến khởi nghiệp với hai bàn tay trắng và một quyết tâm theo đuổi công việc kinh doanh.

“Trên cả nước và người dân ở Tây Nguyên lúc đó không mấy ai biết về cà phê sạch, không biết hạt cà phê rang đã có thể dùng. Họ trồng, hái bán cho các thương lái. Người uống cà phê lại nghĩ cà phê phải đặc, sánh, quánh, đen, phải tẩm ướp thêm bắp, đậu nành, hương liệu mới dùng được. Thị trường cà phê rộng lớn và đó là ngách cho mình đi”, Tiến nhớ lại.

 Trang trại cà phê của Mayaca cà phê tại Mang Yang (Gia Lai).

Bao buổi sáng ngồi nhìn phố xá bắt đầu một ngày tất bật bằng ly cà phê chào ngày mới, Tiến nhận ra gu ly cà phê của người miền Trung, Tây Nguyên thường ít hơn, đậm đà hơn ở miền Bắc và miền Nam cùng với thói quen ngồi quán cà phê làm việc. Từng đi xúc tiến thị trường ở các nước như Nhật, Lào, Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản... nhưng đối với Hồ Đức Tiến, Đà Nẵng là nơi tiềm năng để “gặt lúa trên sân nhà mình” nhờ văn hóa cà phê này.

Không phải ai muốn đổi mới cũng làm được ngay từ những ngày đầu tiên. Với 1% là cảm hứng và 99% là mồ hôi, rất nhiều thử nghiệm không thành công để biết được cái nào cần và anh bắt tay vào thay đổi nó.

Năm 2015, Tiến mở cơ sở sản xuất cung cấp cà phê đầu tiên tại Đà Nẵng và tiên phong đón đầu xu hướng cà phê mới. Năm 2016, đài báo rộ lên thông tin phản ánh cà phê pin rất dơ. Khách hàng từ việc cảm thấy cà phê rang mộc, rang xay đắng, loãng bắt đầu tìm hiểu hạt cà phê rang mộc thay cho cà phê tẩm ướp. Ở quê nhà, giá cà phê xuống, người dân ồ ạt chặt bỏ cà phê trồng chanh dây, những điều này thôi thúc Tiến tiếp tục sứ mệnh phổ biến cà phê sạch.

Cà phê sạch rang mộc không hương hiệu, sạch từ đất trồng đến sơ chế, rang, pha trở thành một trong nhiều cách uống cà phê. Cà phê sạch được nhiều người chuộng bởi chất lượng cao, hương vị đa dạng, hậu vị tốt cho sức khỏe. Ông chủ Mayaca từ đam mê, kiên trì học hỏi để trở thành một chuyên gia thực thụ khi theo học chuyên sâu 2 bằng quốc tế của Anh và Mỹ về cà phê. Sau này, anh còn tìm đến những chuyên gia Hàn Quốc, những thầy cà phê giỏi nhất trong nước đời đầu để học hỏi.

 Mayaca tham dự phiên chợ thanh toán không tiền mặt tại bờ Đông cầu Rồng (TP Đà Nẵng).

Lúc này, Tiến mới nhận ra do cách chế biến, bảo quản, xử lý từ thu hái đến phơi khô đều không tốt nên cà phê Việt Nam bị đánh giá chất lượng và giá bán cà phê vào hàng thấp nhất thế giới. 

Cà phê Mayaca sản phẩm đặc trưng thành phố biển

Giá nguyên liệu đầu vào Mayaca thu mua cho bà con cao hơn 10.000 VNĐ/kg so với cà phê thường nên chất lượng khác xa. Một mình Mayaca không thể hiện thực hóa slogan phổ biến cà phê sạch, Mayaca tiếp tục xây dựng thành công quy trình sản xuất cà phê tiêu chuẩn từ trang trại đến sơ chế, bảo quản nhân, rang xay đóng gói, cung cấp ra thị trường những sản phẩm nhân cà phê, máy pha cà phê, tư vấn thiết kế quán cà phê sạch và thơm ngon.

 Mayaca tiên phong về phổ biến cà phê sạch tại Đà Nẵng.

 

Ngày 19/9/2019, Mayaca được công nhận là 1 trong 5 sản phẩm thương mại đặc trưng của Đà Nẵng. Đầu tháng 12, tin vui đến với sản phẩm cà phê sạch Mayaca M4 đạt sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp thành phố chính thức dự thi sản phẩm tiêu biểu cấp quốc gia.

Từng "ăn" khai trương nhiều quán cà phê, đi lên từ một thợ rang cà phê, Tiến biết sự lo lắng về chất lượng hạt cà phê Espresso của các doanh nghiệp là đúng, vì để có những mẻ rang độ chín đồng đều và chất lượng y chang nhau trong thời gian dài thì anh cũng khẳng định rất khó. Bởi chất lượng hạt cà phê nhân xanh, độ ẩm hạt cà phê nhân xanh, máy rang cà phê, tay nghề thợ rang, tâm lý, cảm quan của thợ rang, quy trình đóng gói, bảo quản, thời hạn sử dụng, tỉ lệ phối trộn các dòng cà phê. 

Cuối cùng, sau quãng thời gian nghiên cứu, hạt cà phê của Mayaca nằm trong quãng Medium Roast, pha ra ly cà phê epsresso chuẩn từ đó dùng để pha các loại cà phê.

Nhắc đến cà phê người ta nghĩ ngay tới cao nguyên. Mayaca phải trải qua chấm duyệt nhiều vòng khắt khe của 6 sở, ban ngành để trở thành sản phẩm đặc trưng thành phố biển Đà Nẵng.

"Cà phê Mayaca 100% đặt xưởng rang tại Hoà Khương, công ty, nhân viên, khách hàng đều ở Đà Nẵng thì tại sao không thể là một sản phẩm đặc trưng. Tôi nói như vậy và các vị đã gật, Mayaca trở thành sản phẩm đặc trưng của Đà Nẵng”, anh Tiến kể.

 Ly cà phê đặc trưng Đà Nẵng của Mayaca.

 

Doanh nghiệp cần quảng bá, truyền thông liên tục tổng thể mẫu mã, nhãn hiệu nhận diện để khách hàng không nhầm lẫn: Sở hữu trí tuệ rất quan trọng. Logo đầu tiên tốt nhất phải do mình nghĩ ra. Không có kiện tụng về sở hữu trí tuệ nhưng nếu lấy cắp ý tưởng, bôi vẽ dẫu đẹp thì tình hình kinh doanh cũng sẽ tự đi xuống. Nuôi đứa con không phải “con ruột” thì không thể có cơ hội phát triển.

Hồ Đức Tiến - CEO & Founder Mayaca cà phê.

Bắt đầu có khách, có thương hiệu là lúc Mayaca bị nhái. Họ thiết kế bao bì, in logo “na ná” lên xe giao hàng. Tiến phát hiện ra và yêu cầu gỡ, được một thời gian không có khách lại “ngựa quen đường cũ”. Lúc này, Tiến phải ra mặt nói chuyện, nhắc nhở trực tiếp.

“Tôi gặp Tiến từ tháng 2/2016, khi đi ngang quán thấy thơm thơm. Vốn là người nghiện cà phê nên tôi ghé uống thử. Lúc bấy giờ CEO của Mayaca vẫn tự rang thủ công, xay, pha, dắt xe đến phục vụ khách… làm tất cả một mình”, ông Phùng Thế Tưởng - Giám đốc Danaseo - nhớ lại ngày quen Tiến.

Cùng hỗ trợ nhau trong buổi đầu lập nghiệp, Thế Tưởng cùng Tiến xây dựng chiến lược marketing, thiết kế website, triển khai đầu tư thương mại điện tử. Từ các câu chuyện lịch sử, triết lý kinh doanh, logo công ty… Tiến đều là người chắp bút, còn Tưởng trình bày lại.

Từ chỗ chỉ quảng cáo theo hình thức “cây nhà lá vườn” tự quay, tự dựng. Năm 2020, Mayaca bắt đầu thuê ekip quay các clip chuyên nghiệp và lập kênh tik tok. Hiện nay, Tik Tok Mayaca đạt hơn 11.000 người theo dõi và là kênh thường xuyên chia sẻ thông tin về thương hiệu, thị trường cà phê, cách kiểm tra, vận hành máy pha cà phê công nghệ tiên tiến, chọn lựa hạt cà phê. Các hội thảo chuyên sâu về cà phê tại Đà Nẵng, trong nước thậm chí nước ngoài Tiến đều tham gia hăng say.

“Tôi thường nói vui: Tiến là người lớn lên từ gốc cây cà phê. Đam mê cà phê, Tiến sẵn sàng bán xe, cầm nhà cửa để theo cà phê khởi nghiệp với ước mong người dân biết thế nào là cà phê sạch, cà phê đúng vị. Rất nhiều đêm anh em ngồi với nhau, tìm cách phổ biến cà phê sạch”, Tưởng cho hay.

Cuối năm 2016, làn sóng cà phê pha máy trỗi dậy nhanh. Sức khỏe là nhu cầu chính đáng của người tiêu dùng, cơ hội cho Tiến và cơ hội nhiều người phát triển nghề kinh doanh cà phê đến. Doanh số không ngừng tăng cả trong đại dịch. Đến nay, Mayaca cà phê có khoảng 200 khách hàng là các doanh nghiệp cà phê, với chuỗi quán cà phê bình dân luôn nhộn nhịp khách, nhượng quyền thương hiệu và có nhiều đại lý tại TP.HCM, Tam Kỳ, Bình Dương.

“Luôn có một điều gì mới sẽ đến khi gặp khó khăn. Nên tôi không sợ khó khăn, tôi biết có khó khăn sẽ có cải tiến, thay đổi để phục vụ khách tốt hơn”, CEO Mayaca cà phê hứng khởi nói.

Ngày tháng cuối năm 2023 đầy biến động kinh tế, Mayaca vẫn khai trương thêm một quán tại 63 Hàm Nghi và nhượng quyền thương hiệu thành công tại đường Âu Cơ.

Bảo Hòa